Hoće li američke sankcije uticati na funkcionisanje institucija Srpske


Izvor: RTRS / Glas Srpske

​Zbog pritisaka američke administracije na banke u Srpskoj, svoj bankovni račun zatvorio je direktor RUGIP-a, Dragan Stanković, koji je već godinu pod američkim sankcijama.

Kaže da to neće spriječiti instituciju kojom rukovodi da radi na isti način kao i do sada, poštujući Ustav i zakone Republike Srpske.

Američke sankcije zvaničnicima Srpske, prema ocjeni ministra unutrašnjih poslova Siniše Karana, demonstracija su sile i rušenje prava te se mogu posmatrati i kao teroristički akt.

Godinu nakon što su mu zbog navodnog podrivanja Dejtonskog sporazuma uvedene sankcije, direktor RUGIP-a Dragan Stanković, zatvorio je račun kako bi banka izbjegla probleme. Ima rješenje za isplatu svojih, ali i primanja 1500 zaposlenih i izmirivanja svih obaveza. Ni na koji način, kaže, neće biti ugroženo funkcionisanje ove republičke institucije.

- Imam sedam pomoćnika, koje je imenovala Vlada i oni su odgovorni, ne kao ja, ja sam najodgovorniji, ima.dosta stvari koje oni potpisuju, imaju ovlašćenja da potpisuju određene dokumente. Što se tiče samo funkcionisanja RUGIP-a nema nikakvih problema i ove sankcije nas nisu nimalo pokolebale - navodi Stanković.

Zbog sankcija SAD-a 2022. godine i pritisaka na bankarski sektor u Republici Srpskoj, Alternativna televizija se suočava s prijetnjom zatvaranja računa čak i u domaćim bankama. Jedna od domaćih banaka koje, kao i sve banke u BiH, poštuju pravila OFAK liste, koja podrazumijevaju da nema poslovnih odnosa sa licima na ovoj listi, jeste Nova banka, koja prema riječima predsjednika uprave, uz Atos banku nikada nije bila stabilnija.

- Nova banka je ušla u 2024. godinu sa ambicioznim poslovnim planom. Prvi kvartal smo završili iznad plana i ne vidim nijednu mogućnost koja može da se desi da banka ne bude uspješna - naveo je Siniša Adžić, predsjednik Uprave Nove banke.

Cilj uvođenja sankcija je rušenje prava, smatra ministar unutrašnjih poslova. Predstavljaju udar na sve one koji ne dozvoljavaju unitarnu BiH, a najveća sankcija Republici Srpskoj je, kaže Karan, Kristijan Šmit.

- On nam zatvara sve. Zatvara građanima prava da u posredničkoj demokratiji odlučuju. Zamislite da mi građane na izborima pitamo da li Šmit treba da odlučuje o nama. To je nevjerovatan apsurd, apsurd su i sankcije - izjavio je Siniša Karan, ministar unutrašnjih poslova Republike Srpske.

Sankcije, pojašnjava Karan, znače samo jedno – kaznićemo sve koji ne dozvoljavaju unitarnu BiH, koji čuvaju Dejtonski sporazum, koji ne dozvoljavaju da ovo bude zemlja samo jednog naroda i koji žele da su čuje njihov glas u zajedničkim instistucijama BiH. Kategoričan je, sankcije su rušenje Republike Srpske, a kada udarate na institucije to može biti i terorizam.

- Krivično djelo terorizam ima u sebi dvije komponente - idelošku i političku i udar na institucije da nešto urade ili ne urade. Kada biste uzeli ovo mjerilo i primijenili i na sankcije i Šmita, postoji bezbjednosni problem, ovo je zaista jedna vrsta netipičnog, ali mogućeg i terorističkog akta za Republiku Srpsku - kaže Karan.

I ekonomisti smatraju da je apsurdna sutuacija u kojoj institucija van BiH, našim institucijama i zakonskom okviru nameće ponašanje koje šteti. Fizičkim licima otežan je, kažu, život bez platnih kartica, a pravna su onemogućena da izmiruju obaveze prema zaposlenima, dobavljačima, republici.

- Da njihov posao stagnira, da te firme dolaze u jako nezavidnu situaciju, pa čak i propadnu - navodi ekonomista, Aleksandar Ljuboja.

Banke su, kaže Ljuboja, u nezavidnoj situaciji. Ako ne ispoštuju preporuku američke administracije da gase račune sankcionisanih, mogu se suočiti sa problemima kada je riječ o inostranom platnom prometu.

- Ako nemate mogućnost da svom klijentu pružite usluge platnog prometa sa instranstvom, da radite dokumentarne depozitne poslove, da izađete na finansijska tržišta, tražite kapital koji ćete kasnije usmjeriti na tržište kao kredite, dolazite u poziciju da niste konkurentni, da stagnirate kao finansijska institucija - dodaje Ljuboja.

Rizika od stagniranja ne bi trebalo da bude kada je riječ o britanskim sankcijama firmi "Mania", koje su uvedene zbog navodnog podrivanja ustavnog poretka BiH. Autoceste FBiH neće prekinuti saradnju sa ovom agencijom, jer, kako su naveli, sankcije nisu prepoznate kao obavezujuća odluka u federalnom zakonodavstvu iako, kako navode, imaju indikaciju o protivpravnom ponašanju.