Da li znate šta je zapravo lilanje?
Lilanje je drevni narodni običaj. Neki kažu – stariji i od samog hrišćanstva.
Nekada davno, u noći uoči Petrovdana, 11. na 12. jul (po novom kalendaru) po selima i gradovima organizovale su se velike obredne vatre na kojima su se spaljivale lile – baklje napravljene od štapa lijeske na čijem vrhu je bila namotana kora divlje trešnje ili breze.
Na ovaj način tjerale su se zle sile, ali i pokazivalo zajedništvo čitavog naroda koji bi se oko vatre okupio.
Praznik radosti i dječije graje
I sam čin pravljenja lila živopisan je i razdragan običaj. Nekoliko dana uoči Petrovdana, praznika posvećenog Svetim apostolima Petru i Pavlu, članovi porodice okupljali su se i pravili lile. A to je samo po sebi bilo majstorija! Sa divlje trešnje ili breze, tako da se samo drvo ne ošteti, u trakama se skidala kora i savijala kružno – kao „vjetrenjača“, i pričvršćivala na dugačak štap leske. Tako napravljena lila bi se onda ostavljala da se osuši do Petrovdana.
Lilanju su se najviše radovala djeca i mladi jer su, po tradiciji, upravo oni bili ti koji su palili lile. Sa prvim mrakom uoči praznika, noć bi obasjale mnogobrojne vatre, a jednom upaljen plamen bi se lančano prenosio među okupljenim narodom.
Lilama bi se onda mahalo i tako razgonio mrak, a najradosnija bi bila djeca i mladi koji bi dobili „zadatak“ da s upaljenim buktinjama trče oko torova uzvikujući drevne bajalice: „Lila gori,žito rodi“, „Bogami, veselo nam lile gore, da nam krave dobro vode“, „Kuda lile hodile, tuda krave vodile“…
U isto vrijeme, oni okupljeni oko vatri, a ponajviše momci i djevojke, preskakali bi plamen, jer se vjerovalo da to donosi dobro zdravlje. Sve ovo pratile su šale, pjesme i igre koje bi čitav događaj pretvorile u opštenarodno veselje koje je umjelo da potraje i do duboko u noć.
Običaj stariji od hrišćanstva
Običaj je najvjerovatnije stariji od hrišćanstva i predstavlja odjek drevnog rituala rastjerivanja zlih sila vatrom, pokazivanja jedinstva, i simbolične pobjede svjetlosti nad tamom. Prema „Srpskom mitološkom rečniku“ na ovu praksu uticaj su mogli imati i srodni običaji zatečenih stanovnika Balkana.
U svom „Srpskom riječniku“ o lilama je pisao i Vuk Stefanović Karadžić. On kaže da je lila „ono što se oguli sa brezove ili trešnjove kore kao hartija. Lila ima u sebi smole i može gorjeti kao luč“.
Kako bilo, simbolika lilanja bila je i ostala ista – kada lila gori ona predstavlja svjetlost, dobrotu i jedinstvo i razgoni tamu, zlo i svaku neslogu. Njenim sjajem i ljudi su zaštićeni i tako „pročišćeni“ ulaze u praznik.
(Nezavisne)
Nekada davno, u noći uoči Petrovdana, 11. na 12. jul (po novom kalendaru) po selima i gradovima organizovale su se velike obredne vatre na kojima su se spaljivale lile – baklje napravljene od štapa lijeske na čijem vrhu je bila namotana kora divlje trešnje ili breze.
Na ovaj način tjerale su se zle sile, ali i pokazivalo zajedništvo čitavog naroda koji bi se oko vatre okupio.
Praznik radosti i dječije graje
I sam čin pravljenja lila živopisan je i razdragan običaj. Nekoliko dana uoči Petrovdana, praznika posvećenog Svetim apostolima Petru i Pavlu, članovi porodice okupljali su se i pravili lile. A to je samo po sebi bilo majstorija! Sa divlje trešnje ili breze, tako da se samo drvo ne ošteti, u trakama se skidala kora i savijala kružno – kao „vjetrenjača“, i pričvršćivala na dugačak štap leske. Tako napravljena lila bi se onda ostavljala da se osuši do Petrovdana.
Lilanju su se najviše radovala djeca i mladi jer su, po tradiciji, upravo oni bili ti koji su palili lile. Sa prvim mrakom uoči praznika, noć bi obasjale mnogobrojne vatre, a jednom upaljen plamen bi se lančano prenosio među okupljenim narodom.
Lilama bi se onda mahalo i tako razgonio mrak, a najradosnija bi bila djeca i mladi koji bi dobili „zadatak“ da s upaljenim buktinjama trče oko torova uzvikujući drevne bajalice: „Lila gori,žito rodi“, „Bogami, veselo nam lile gore, da nam krave dobro vode“, „Kuda lile hodile, tuda krave vodile“…
U isto vrijeme, oni okupljeni oko vatri, a ponajviše momci i djevojke, preskakali bi plamen, jer se vjerovalo da to donosi dobro zdravlje. Sve ovo pratile su šale, pjesme i igre koje bi čitav događaj pretvorile u opštenarodno veselje koje je umjelo da potraje i do duboko u noć.
Običaj stariji od hrišćanstva
Običaj je najvjerovatnije stariji od hrišćanstva i predstavlja odjek drevnog rituala rastjerivanja zlih sila vatrom, pokazivanja jedinstva, i simbolične pobjede svjetlosti nad tamom. Prema „Srpskom mitološkom rečniku“ na ovu praksu uticaj su mogli imati i srodni običaji zatečenih stanovnika Balkana.
U svom „Srpskom riječniku“ o lilama je pisao i Vuk Stefanović Karadžić. On kaže da je lila „ono što se oguli sa brezove ili trešnjove kore kao hartija. Lila ima u sebi smole i može gorjeti kao luč“.
Kako bilo, simbolika lilanja bila je i ostala ista – kada lila gori ona predstavlja svjetlost, dobrotu i jedinstvo i razgoni tamu, zlo i svaku neslogu. Njenim sjajem i ljudi su zaštićeni i tako „pročišćeni“ ulaze u praznik.
(Nezavisne)
