Dogodilo se na današnji dan, 16. maj :: Semberija INFO ::

 

Dogodilo se na današnji dan, 16. maj


1532. godine – Španski osvajač Fransisko Pizaro iskrcao se sa malom grupom vojnika na severnu obalu Perua. Savladavši otpor Indijanaca, Španija je 1572. godine osvojila Peru i držala ga u svom posedu do 1824. godine.

1703. godine – Umro je francuski pisac Šarl Pero autor čuvene zbirke bajki “Vilinske priče”, u kojoj su i “Mačak u čizmama”, “Crvenkapa” i “Uspavana lepotica”.

1770. godine – U Versaju su se venčali francuski prestolonaslednik Luj (kasnije Luj XVI) i Marija Antoaneta, kćerka austrijske carice Marije Terezije. Nakon Francuske revolucije 1789. godine osuđeni su na smrt i pogubljeni na giljotini 1793. godine.

1812. godine – Turska i Rusija potpisale su ugovor o miru u Bukureštu kojim su za srpske ustanike predviđeni opšta amnestija i pregovori sa turskim vlastima o autonomiji Srbije.

1881. godine – U okolini Berlina pušten je u saobraćaj prvi električni tramvaj.

1898. godine – Rođen je srpski pesnik, putopisac i diplomata Rastko Petrović. Pripadao je prvoj generaciji srpskih modernista, a njegova zbirka pesama “Otkrovenje” smatra se jednim od najznačajnijih dela srpske poezije između dva svetska rata.

1898. godine – Rođena je književnica Desanka Maksimović, jedna od najpopularnijih srpskih pesnikinja. Najpoznatija dela: “Pesnik i zavičaj”, “Tražim pomilovanje”, “Nemam više vremena”, “Slovo o ljubavi”.

1916. godine – Potpisan je ugovor o trojnoj anglo-francusko-ruskoj kontroli Palestine radi podele bliskoistočnih teritorija Otomanskog carstva.

1917. godine – U Jonskom moru kod Krfa utopio se srpski pisac Vladislav Petković Dis, kada je nemačka podmornica u Prvom svetskom ratu torpedovala brod na kome se nalazio (“Mi čekamo cara”,”Tamnica”, “Nirvana”, “Možda spava”).

1924. godine – Rođen je gambijski državnik Daud Džavara, osnivač (1959) i lider (od 1960) Narodne progresivne stranke, predsednik Gambije od 1970. do 1994. godine kada je svrgnut državnim udarom.

1929. godine – U Holivudu su dodeljene prve nagrade Američke filmske akademije (od 1931. poznate kao Oskar) filmu “Krila”, glumici Dženet Gejnor i glumcu Emilu Dženingsu.

1941. godine – Parlament Islanda ukinuo je ugovor s Kraljevinom Danskom iz 1814. godine po kojem je zemlja bila pod danskom dominacijom i proglasio nezavisnost. Nezavisna Republika Island proglašena je 17. juna 1944. godine nakon narodnog plebiscita.

1947. godine – Umro je engleski biohemičar Frederik Gaulend Hopkins, jedan od osnivača nauke o vitaminima. Sa holandskim lekarom Kristijanom Ajkmanom dobio je 1929. godine Nobelovu nagradu za medicinu.

1961. godine – General Park Čung Hi izvršio je vojni udar u Južnoj Koreji. Bio je na vlasti do 1979. godine, kad ga je ubio šef obezbeđenja.

1969. godine – Sovjetski vasionski brod “Venera 5” približio se Veneri i izbacio sondu koja će slati podatke o toj planeti.

1972. godine – Predsednici SFRJ i Rumunije Josip Broz Tito i Nikolae Čaušesku pustili su u rad hidroenergetski sistem “Đerdap” na Dunavu.

1972. godine – Umro je ganski političar i dravnik Kvame Nkrumah, prvi predsednik nezavisne Gane (1957). Za doživotnog predsednika proglašen je 1962. godine, ali je državnim udarom 1966. godine oboren sa vlasti.

1974. godine – Skupština SFRJ proglasila je Josipa Broza Tita za doživotnog predsednika države.

1974. godine – Helmut Šmit je postao kancelar Zapadne Nemačke posle ostavke Vilija Branta.

1975. godine – Japanka Junko Tabei je postala prva žena koja se popela na najviši svetski vrh – Mont Everest.

1984. godine – Umro je američki pisac Irvin Šo. Proslavio se romanom “Mladi lavovi” (1949) (“Lusi Kraun”, “Dve sedmice u drugom gradu”, “Bogataš i siromah”, “Veče u Vizantiji”).

1989. godine – Sovjetski predsednik Mihail Gorbačov i kineski lider, Deng Hsijaoping, sreli su se u Pekingu na Prvom kinesko-sovjetskom samitu, čime je i formalo, nakon 30 godina, prekinut “tihi hladni rat” između ove dve najveće komunističke države.

1989. godine – Automobilom-bombom u Bejrutu ubijen su libanski verski vodja šeik Hasan Halid i još 21 osoba.

1990. godine – Od raka grla, umro je poznati američki zabavljač Semi Dejvis Junior.

1991. godine – Britanska kraljica Elizabeta je, tokom zvanične posete SAD-u, postala prva kraljica koja se obratila Kongresu.

1992. godine – Povlačeći se iz Bosne, JNA je digla u vazduh bihaćki aerodrom pod planinom Plješevicom vredan oko šest milijardi dolara.

1997. godine – Predsednik Zaira Mobutu Sese Seko napustio je Kinšasu koju su polako preuzimali pobunjenici, čime je okončana njegova 32-godišnja autokratska vladavina.

1997. godine – Umro je italijanski filmski režiser Đuzepe de Santis, jedan od najznačajnijih predstavnika filmskog neorealizma, nastalog u Italiji u prvim godinama posle Drugog svetskog rata (“Gorki pirinač”, “Rim u 11 časova”, “Cesta duga godinu dana”).

2003. godine – Umro je američki glumac Robert Stak koji je slavu stekao ulogom detektiva Eliota Nesa u TV seriji o borbi protiv mafije “Nesalomivi”.

2005. godine – Usvajanjem zakona u kuvajtskom parlamentu, posle više od 40 godina, žene su dobile pravo glasa i pravo učešća na izborima.

2007. godine – Nikola Sarkozi je zvanično postao novi predsednik Francuske, nasledivsi na tom mestu Žaka Širaka. Prvi put u okviru aktuelne Pete Republike, posle De Gola, na mestu predsednika smenjuju se dva pripadnika iste političke struje.

2013. godine – Papa Franja je pozvao svetske lidere da okončaju “kult novca” i pokrenu etičke finansijske reforme. “Ekonomija slobodnog tržišta stvorila je tiraniju, u kojoj se ljudi cene na osnovu kupovne moći”, kazao je papa obraćajući se diplomatama u Vatikanu u prvom velikom govoru o finansijskoj krizi.

(Nezavisne)