Javlja se novi, pravedniji svjetski poredak
Poslije rušenja Berlinskog zida i raspada SSSR-a civilno društvo je predstavljeno kao idealan model za pružanje neophodne pomoći vladama za uvođenje demokratije u šire slojeve naroda kroz razne nevladine organizacije. Civilno društvo ima centralnu ulogu u prestruktuiranju globalne ekonomije, posebno je interesantna varijanta civilnog društva za „uvođenje građanske kulture u zemlje Trećeg svijeta“, navodi u svojim djelima profesorica Smilja Avramov.
Malo je poznata činjenica da su Savjet za spoljne poslove SAD i Bilderberg grupa, na prijedlog ministara spoljnih poslova Njemačke, Italije, Austrije i Kanade, na sastanku 18. maja 1992. godine u Evijanu (Francuska), donijeli odluku o ,,pravu na intervenciju u unutrašnje poslove države, u cilju zaštite ljudskih prava”, bez odluke Savjeta bezbjednosti UN. To je, po prvi put, potvrđeno u praksi, bombardovanjem SR Jugoslavije 1999. godine.Liderska uloga u tom velikom zahvatu dodijeljena je SAD. Njihov glavni moto je bio desuverenizacija država, jer je to po njima, „staromodni model nacionalnih država“ i nespojiv je sa modernim vremenima’’, ističe profesorica Avramov.
Istovremeno se pojavilo i čuveno Fukujamino djelo ,,Kraj svijeta i posljednji čovjek”, koji navodi da je tržišni neoliberalni model privređivanja definitivno odnio pobjedu nad prevaziđenim komunističkim modelima državnog intevencionalizma u privredi. Osnovni cilj te nove forme je internacionalizacija međunarodne zajednice, sa posebnim zadatkom instaliranja u zemlje u tranziciji paralelne strukture vlasti, koja bi bila motorna snaga globalizacije. Poenta je da se na ekonomiju zemalja u tranziciji djeluje putem reforme javnog sektora, ističe u svom djelu ,,Alternativni model svjetske zajednice” profesorica Smilja Avramov.
Nevladin sektor zahvatao je sve širi prostor u odnosu na državu, i on je djelovao u trostrukom pravcu: (1) pružanje pomoći siromašnim pojedincima; (2) pružanje pomoći državama i (3) aktivnosti usmjerene protiv države.
U vrijeme Tačerove vladavine (1979), u Britaniji, i Reganove (1981) u SAD, došlo se do ideje da „država izađe iz socijalne sfere“ i da se taj segment budžeta premjesti u nedržavnu sferu. „Države blagostanja“ su posljednjih decenija XX vijeka, posebno poslije završetka Hladnog rata, doživljavale recesiju, pa je bilo neophodno pronaći model njihove relaksacije putem nekog „jeftinijeg“ modela radi održavanja kakvog-takvog životnog standarda. Polazište je bilo da se smanje budžetski rashodi, prvenstveno u SAD, gdje su zdravstvo, školstvo i socijalna pomoć zahtijevali velike budžetske izdatke. Rješenje je nađeno u tome da se socijalna sfera povjeri civilnom društvu kao polazni element u političkoj sferi pod izgovorom da se radi o uvođenju veće demokratije u državi. Taj model je uskoro ,,izvezen” prvenstveno u zemlje u istočnoj Evropi, a realizatori te ideje i finansijsku podršku su dobili od SAD sa zadatkom uvođenja političkog pluralizma’’, tvrdi profesorica Avramov.
Ne treba izgubiti iz vida činjenicu da je, prilikom osnivanja UN, na konferenciji u San Francisku 1945. godine, unijeto novo poglavlje i prvi put su „nevladine organizacije“ uvedene u međunarodni sistem u okviru Povelje UN. Na zasijedanju Skupštine UN 1946. godine, rezolucijom prihvaćenom od strane 2/3 članova, ustanovljen je Stalni komitet za nevladine organizacije, kao pomoćno tijelo Ekonomsko-socijalnog savjeta UN. Njega su imenovale stalne članice Savjeta bezbjednosti: SAD, Kina, SSSR, Britanija i Francuska. Zadatak Komiteta je da razmatra svaki zahtjev sa konsultativnim timom i definiše prijedlog Savjetu bezbjednosti.
Mehanizam nevladinih organizacija se širio i postepeno zahvatao pomoćna tijela UN: UNCTAD, UNHCR, UNESCO, i druge organizacije UN, kao što su:(a) Međunarodna zdravstvena organizacija,(b) Međunarodna organizacija za atomsku energiju,(c) Međunarodna agencija za ishranu i poljoprivredu – FAO, (d) UNICEF – Dječiji fond UN – neprofitna organizacija.Pored navedenih međunarodnih organizacija, postoje dvije izuzetno značajne finansijske institucije koje blisko sarađuju sa nevladinim organizacijama, a to su:(1) Međunarodni monetarni fond i (2) Svjetska banka.
-Broj nevladinih organizacija počeo je naglo da se uvećava, počev od posljednje decenije XX vijeka do danas, u vrijeme globalizacije. Primjera radi, 1909. godine broj međunarodnih nevladinih organizacija bio je 176, a 1993. godine porastao je na oko 28.900. Početkom 80-ih godina XX vijeka, prema podacima OECD-a, u Trećem svijetu bilo je oko 20.000 nevladinih organizacija, a 1993. godine oko 50.000, sa tendencijom daljeg ubrzanog rasta. Glavni uzrok za stvaranje nevladinog sektora je privatizacija javnih funkcija države, tako da je stvoren tripolarni modul društva: sektor vlade, sektor tržišta i treći, tzv. „nezavisni sektor“. Tada su se pojavile nevladine organizacije – sektor slobodnih građanskih inicijativa u kome se rješavaju sva pitanja, od socijalnih do ekoloških, koja su ranije pripadala državi. U tzv. trećem sektoru se vrši samoorganizovanje građana, u obliku nevladinih organizacija, pseudovladinih i hibridnih grupa, bez posredovanja države, za rješavanje određenih aktuelnih pitanja. Autori ovog, tzv. trećeg sektora, imali su za cilj podrivanje legitimne parlamentarne moći država, pod izgovorom da se radi o demokratizaciji države. U zemljama Trećeg svijeta u prvim decenijama XXI vijeka formirano je više od 200.000 lokalnih nevladinih organizacija, najvećim dijelom podstaknutih i finansiranih iz inostranstva. Kako stoji zapisano u Izvještaju Ekonomsko-socijalne komisije UN za Aziju i Pacifik, najveći broj nevladinih i mrežnih organizacija u Trećem svijetu nastao je u periodu poslije 1998. godine’’, pojašnjava za ,,Semberske novine’’ Budimir Stakić, profesor emeritus.
Profesor tvrdi da su glavna područja aktivnosti nevladinih organizacija: ljudska prava, ekonomski razvoj, zaštita životne sredine, humanitarna pomoć, zbrinjavanje izbjeglica, itd. Sve veće djelovanje civilnog sektora dovelo je do produbljivanja jaza između bogatih i siromašnih. MMF i SB su došli do rezultata da 358 najbogatijih ljudi (pojedinaca) ima prihode kao 2,3 milijarde ljudi na svijetu, što je 45% svjetske populacije. U cilju ostvarivanja svojih lukrativnih ciljeva, Zapad je u sve većoj mjeri uključivao nevladine organizacije za asistenciju kod vlada pojedinih država. Na ruku korporativnom kapitalu išlo je potiskivanje države u javnom sektoru, radi lakšeg prodiranja stranih investicija, pod izgovorom da se „tržište pita“ gdje ima smisla ulagati, bez mnogo uplitanja države u poslove tržišta.
-Sljedeći korak bi bio objedinjavanje civilinog sektora na međunarodnom nivou, naravno u okviru UN, a zatim i konačni (kako su to zamislili kreatori novog svjetskog poreka) - stvaranje svjetske vlade. U međuvremenu su se pojavile zemlje u ubraznom ekonomskom razvoju, koje su osnovale novu neformalnu ekonomsku grupaciju – BRIKS (Brazil, Rusija, Indija, Kina, Južnoafrička Republika), čiji je broj 2023.godine udvostučen, sa svojim razvojnim bankama (AIIB i NDB), čiji BDP i broj stanovnika daleko nadmašuje grupu industrijski najrazvijenih država - G7, i ,,pomrsio im konce.”
Kao ,,kolateralna šteta”, došlo je do dedolarizacije, tj. do naglog smanjenja učešća američkog dolara u svjetskim deviznim rezervama, jer su zemlje pomenute novoosnovane ekonomske grupacije i mnoge druge, počele od 2023.godine da iz platnog prometa isključuju američki dolar, kao nepouzdanu valutu zbog učestale prakse da SAD uvode brojne sankcije ,,neposlušnim” državama. Svjedoci smo vremena u kojem se, umjesto jednog hegemona, javlja novi pravedniji multipolarni svjetski poredak sa više centara, poredak kakav do sada nikada nije postojao’’, zaključuje za ,,Semberija info’’ Budimir Stakić, profesor emeritus.
Semberija info
Malo je poznata činjenica da su Savjet za spoljne poslove SAD i Bilderberg grupa, na prijedlog ministara spoljnih poslova Njemačke, Italije, Austrije i Kanade, na sastanku 18. maja 1992. godine u Evijanu (Francuska), donijeli odluku o ,,pravu na intervenciju u unutrašnje poslove države, u cilju zaštite ljudskih prava”, bez odluke Savjeta bezbjednosti UN. To je, po prvi put, potvrđeno u praksi, bombardovanjem SR Jugoslavije 1999. godine.Liderska uloga u tom velikom zahvatu dodijeljena je SAD. Njihov glavni moto je bio desuverenizacija država, jer je to po njima, „staromodni model nacionalnih država“ i nespojiv je sa modernim vremenima’’, ističe profesorica Avramov.
Istovremeno se pojavilo i čuveno Fukujamino djelo ,,Kraj svijeta i posljednji čovjek”, koji navodi da je tržišni neoliberalni model privređivanja definitivno odnio pobjedu nad prevaziđenim komunističkim modelima državnog intevencionalizma u privredi. Osnovni cilj te nove forme je internacionalizacija međunarodne zajednice, sa posebnim zadatkom instaliranja u zemlje u tranziciji paralelne strukture vlasti, koja bi bila motorna snaga globalizacije. Poenta je da se na ekonomiju zemalja u tranziciji djeluje putem reforme javnog sektora, ističe u svom djelu ,,Alternativni model svjetske zajednice” profesorica Smilja Avramov.
Nevladin sektor zahvatao je sve širi prostor u odnosu na državu, i on je djelovao u trostrukom pravcu: (1) pružanje pomoći siromašnim pojedincima; (2) pružanje pomoći državama i (3) aktivnosti usmjerene protiv države.
U vrijeme Tačerove vladavine (1979), u Britaniji, i Reganove (1981) u SAD, došlo se do ideje da „država izađe iz socijalne sfere“ i da se taj segment budžeta premjesti u nedržavnu sferu. „Države blagostanja“ su posljednjih decenija XX vijeka, posebno poslije završetka Hladnog rata, doživljavale recesiju, pa je bilo neophodno pronaći model njihove relaksacije putem nekog „jeftinijeg“ modela radi održavanja kakvog-takvog životnog standarda. Polazište je bilo da se smanje budžetski rashodi, prvenstveno u SAD, gdje su zdravstvo, školstvo i socijalna pomoć zahtijevali velike budžetske izdatke. Rješenje je nađeno u tome da se socijalna sfera povjeri civilnom društvu kao polazni element u političkoj sferi pod izgovorom da se radi o uvođenju veće demokratije u državi. Taj model je uskoro ,,izvezen” prvenstveno u zemlje u istočnoj Evropi, a realizatori te ideje i finansijsku podršku su dobili od SAD sa zadatkom uvođenja političkog pluralizma’’, tvrdi profesorica Avramov.
Ne treba izgubiti iz vida činjenicu da je, prilikom osnivanja UN, na konferenciji u San Francisku 1945. godine, unijeto novo poglavlje i prvi put su „nevladine organizacije“ uvedene u međunarodni sistem u okviru Povelje UN. Na zasijedanju Skupštine UN 1946. godine, rezolucijom prihvaćenom od strane 2/3 članova, ustanovljen je Stalni komitet za nevladine organizacije, kao pomoćno tijelo Ekonomsko-socijalnog savjeta UN. Njega su imenovale stalne članice Savjeta bezbjednosti: SAD, Kina, SSSR, Britanija i Francuska. Zadatak Komiteta je da razmatra svaki zahtjev sa konsultativnim timom i definiše prijedlog Savjetu bezbjednosti.
Mehanizam nevladinih organizacija se širio i postepeno zahvatao pomoćna tijela UN: UNCTAD, UNHCR, UNESCO, i druge organizacije UN, kao što su:(a) Međunarodna zdravstvena organizacija,(b) Međunarodna organizacija za atomsku energiju,(c) Međunarodna agencija za ishranu i poljoprivredu – FAO, (d) UNICEF – Dječiji fond UN – neprofitna organizacija.Pored navedenih međunarodnih organizacija, postoje dvije izuzetno značajne finansijske institucije koje blisko sarađuju sa nevladinim organizacijama, a to su:(1) Međunarodni monetarni fond i (2) Svjetska banka.
-Broj nevladinih organizacija počeo je naglo da se uvećava, počev od posljednje decenije XX vijeka do danas, u vrijeme globalizacije. Primjera radi, 1909. godine broj međunarodnih nevladinih organizacija bio je 176, a 1993. godine porastao je na oko 28.900. Početkom 80-ih godina XX vijeka, prema podacima OECD-a, u Trećem svijetu bilo je oko 20.000 nevladinih organizacija, a 1993. godine oko 50.000, sa tendencijom daljeg ubrzanog rasta. Glavni uzrok za stvaranje nevladinog sektora je privatizacija javnih funkcija države, tako da je stvoren tripolarni modul društva: sektor vlade, sektor tržišta i treći, tzv. „nezavisni sektor“. Tada su se pojavile nevladine organizacije – sektor slobodnih građanskih inicijativa u kome se rješavaju sva pitanja, od socijalnih do ekoloških, koja su ranije pripadala državi. U tzv. trećem sektoru se vrši samoorganizovanje građana, u obliku nevladinih organizacija, pseudovladinih i hibridnih grupa, bez posredovanja države, za rješavanje određenih aktuelnih pitanja. Autori ovog, tzv. trećeg sektora, imali su za cilj podrivanje legitimne parlamentarne moći država, pod izgovorom da se radi o demokratizaciji države. U zemljama Trećeg svijeta u prvim decenijama XXI vijeka formirano je više od 200.000 lokalnih nevladinih organizacija, najvećim dijelom podstaknutih i finansiranih iz inostranstva. Kako stoji zapisano u Izvještaju Ekonomsko-socijalne komisije UN za Aziju i Pacifik, najveći broj nevladinih i mrežnih organizacija u Trećem svijetu nastao je u periodu poslije 1998. godine’’, pojašnjava za ,,Semberske novine’’ Budimir Stakić, profesor emeritus.
Profesor tvrdi da su glavna područja aktivnosti nevladinih organizacija: ljudska prava, ekonomski razvoj, zaštita životne sredine, humanitarna pomoć, zbrinjavanje izbjeglica, itd. Sve veće djelovanje civilnog sektora dovelo je do produbljivanja jaza između bogatih i siromašnih. MMF i SB su došli do rezultata da 358 najbogatijih ljudi (pojedinaca) ima prihode kao 2,3 milijarde ljudi na svijetu, što je 45% svjetske populacije. U cilju ostvarivanja svojih lukrativnih ciljeva, Zapad je u sve većoj mjeri uključivao nevladine organizacije za asistenciju kod vlada pojedinih država. Na ruku korporativnom kapitalu išlo je potiskivanje države u javnom sektoru, radi lakšeg prodiranja stranih investicija, pod izgovorom da se „tržište pita“ gdje ima smisla ulagati, bez mnogo uplitanja države u poslove tržišta.
-Sljedeći korak bi bio objedinjavanje civilinog sektora na međunarodnom nivou, naravno u okviru UN, a zatim i konačni (kako su to zamislili kreatori novog svjetskog poreka) - stvaranje svjetske vlade. U međuvremenu su se pojavile zemlje u ubraznom ekonomskom razvoju, koje su osnovale novu neformalnu ekonomsku grupaciju – BRIKS (Brazil, Rusija, Indija, Kina, Južnoafrička Republika), čiji je broj 2023.godine udvostučen, sa svojim razvojnim bankama (AIIB i NDB), čiji BDP i broj stanovnika daleko nadmašuje grupu industrijski najrazvijenih država - G7, i ,,pomrsio im konce.”
Kao ,,kolateralna šteta”, došlo je do dedolarizacije, tj. do naglog smanjenja učešća američkog dolara u svjetskim deviznim rezervama, jer su zemlje pomenute novoosnovane ekonomske grupacije i mnoge druge, počele od 2023.godine da iz platnog prometa isključuju američki dolar, kao nepouzdanu valutu zbog učestale prakse da SAD uvode brojne sankcije ,,neposlušnim” državama. Svjedoci smo vremena u kojem se, umjesto jednog hegemona, javlja novi pravedniji multipolarni svjetski poredak sa više centara, poredak kakav do sada nikada nije postojao’’, zaključuje za ,,Semberija info’’ Budimir Stakić, profesor emeritus.
Semberija info
