Povodom Svjetskog dana bez duvana: Društvo bez duvana
Povodom Svjetskog dana bez duvana Ekonomski fakultet Univerziteta u Banjaluci u saradnji sa Komitetom za međunarodnu razmjenu studenata medicine Republike Srpske – SaMSIC, danas, organizuje okrugli sto „Društvo bez duvana: politike oporezivanja i javno zdravlje“.
Događaj koji se održava u sali Senata Univerziteta u Banjaluci, organizuje se u okviru međunarodnog istraživačkog projekta „Ubrzavanje napretka u oporezivanju duvana i duvanskih proizvoda u zemljama sa niskim i srednjim prihodom“ koji realizuje Univerzitet u Banjaluci. Istraživački tim Univerziteta u Banjaluci je za područje Bosne i Hercegovine u prethodnih pet godina radio na istraživanjima koja se tiču ekonomike oporezivanja duvana, prevalencije pušenja, a 2022. godine tim je radio na istraživanju ekonomskih troškova pušenja u BiH i modeliranju akciza na duvanske proizvode i njihovih efekata kako na prihode od oporezivanja duvana i duvanskih proizvoda tako i na javno zdravstvo. U 2023. godini istraživački fokus tima je na ulozi politika oporezivanja duvana na inicijaciju i prevalenciju pušenja među mladima (na bazi urađenih GYTS studija).
Pored rezultata istraživanja pomenutog projekta, na događaju će biti održane i prezentacija o medicinskim aspektima pušenja s aspekta javnog zdravlja, zatim aktuelnostima u oblasti kontrole duvana, te napori ka efektivnijim politikama kontrole duvana. Nakon toga je predviđena moderirana diskusija tokom koje želimo da sa svim zainteresovanim akterima u oblasti politika kontrole duvana prodiskutujemo značaj različitih segmenata politika kontrole duvana u Bosni i Hercegovini, odnosno kako da dođemo do društva bez duvana kroz sinhronizaciju politika u oblasti javnog zdravlja i oporezivanja duvana.
Svjetska zdravstvena organizacija 31. maja obilježava Svjetski dan bez duvana. Upotreba duvana i duvanskih proizvoda i dalje je jedan od vodećih globalnih problema u oblasti javnog zdravlja. Uprkos dobro poznatim štetnim posljedicama pušenja, u zemljama u razvoju je prevalencija pušenja i dalje visoka i predstavlja značajan zdravstveni rizik.
Svake godine, više od osam miliona smrtnih slučajeva izazvano je konzumacijom duvana i duvanskih proizvoda. Gotovo 80 odsto od procijenjene jedne milijarde pušača na svijetu živi u zemljama sa srednjim ili niskim nivoom dohotka, koje ujedno trpe i najteže posljedice bolesti povezanih sa pušenjem, te imaju najveću stopu pušenjem prouzrokovanog mortaliteta. Među regionima, prostor Balkana se na svjetskom nivou izdvaja kao jedan od najproblematičnijih kada je ova zavisnost u pitanju, pri čemu Bosna i Hercegovina ne zaostaje za ovom crnom statistikom. Preko 40 odsto odraslog stanovništva u BiH su svakodnevni pušači prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije, daleko iznad globalnog prosjeka.
Zdravstveni rizici koje donosi korišćenje duvana su uveliko poznati. Uključuju povećanu šansu za nastanak karcionoma pluća, kardio-vaskularnih bolesti, moždanog udara, kao i respiratornih oboljenja. Osim toga, pušenje sa svojim posljedicama bespotrebno povećava pritisak na zdravstveni sistem, zbog čega ispašta cjelokupno stanovništvo.
Pored zdravstvenih problema koje izaziva pušenje, ono ima i značajne negativne ekonomske efekte. Procjena je da na globalnom nivou pušenje stvara troškove za zdravstveni sistem i uzrokuje gubitak proizvodnje od preko hiljadu milijardi američkih dolara. U zemljama u razvoju, pušenje stvara dodatni pritisak na već ranjive zdravstvene sisteme i usporava ekonomski razvoj. U Bosni i Hercegovini, gotovo dvije trećine smrti uzrokovano je bolestima povezanim sa pušenjem, prema podacima iz 2019. godine, dok je više od 5.000 osoba preminulo zbog direktnih posljedica pušenja. Na liječenje pušenjem izazvanih bolesti BiH prema procjeni prosječno troši 831.44 miliona KM godišnje.
Kao jedna od osnovnih metoda za borbu protiv pušenja, uz dokazanu uspješnost, pokazala se poreska politika. Uvođenje akciza na duvanske proizvode, uz njihovo konstantno povećavanje, značajno utiče na smanjenje prevalencije pušenja u populaciji, kao i na odluku pojedinca da uopšte postane pušač. Povećanje cijena cigareta i duvanskih proizvoda instrumentima fiskalne politike posebno se značajno utiče na smanjenje broja pušača u zemljama u razvoju, posebno među mladima.
Prema ranijim istraživanjima Svjetske zdravstvene organizacije, povećanje cijene cigareta od 10 odsto dovodi do pada konzumacije cigareta u obimu od 8 odsto u zemljama u razvoju, dok je u razvijenim zemljama taj procenat dvostruko manji. Ovakve poreske politike posebno su potrebne u našoj, kao i zemljama regiona, koje imaju najniže cijene cigareta u Evropi. Osim pozitivnog zdravstvenog efekta, oporezivanje duvana i duvanskih proizvoda obezbjeđuje sredstva potrebna za programe borbe protiv upotrebe duvana i kontrolu pušenja.
Tim istraživača sa Univerziteta u Banjaluci od 2018. godine aktivno provodi istraživanja o efikasnosti poreskih politika u borbi protiv pušenja, u saradnji sa međunarodnim partnerima. Tim je ostvario zapažene naučne rezultate na svjetskom nivou, uz dokazivanje efikasnosti politike oporezivanja duvana u BiH. Ipak, naučne rezultate neophodno je implementirati u praksi, naročito u politikama usmjerenim ka smanjenju pušačke populacije u zemlji, zbog čega istraživački tim sarađuje sa brojnim domaćim i inostranim partnerima koji se bave borbom protiv pušenja. Jedan od njih je i Komitet za međunarodnu razmjenu studenata medicine RS - Samsic, koja redovno provodi aktivnosti na promociji prestanka pušenja i podizanju svijesti o ovoj temi u domaćoj javnosti.
Zajedno, pozivamo domaću javnost i kreatore politika da se snažnije uhvate u koštac sa ovim značajnim zdravstvenim problemom, kako bi se smanjio broj pušača u zemlji, te kako kao društvo ne bismo prednjačili na globalnom nivou u ovoj negativnoj pojavi.
Događaj koji se održava u sali Senata Univerziteta u Banjaluci, organizuje se u okviru međunarodnog istraživačkog projekta „Ubrzavanje napretka u oporezivanju duvana i duvanskih proizvoda u zemljama sa niskim i srednjim prihodom“ koji realizuje Univerzitet u Banjaluci. Istraživački tim Univerziteta u Banjaluci je za područje Bosne i Hercegovine u prethodnih pet godina radio na istraživanjima koja se tiču ekonomike oporezivanja duvana, prevalencije pušenja, a 2022. godine tim je radio na istraživanju ekonomskih troškova pušenja u BiH i modeliranju akciza na duvanske proizvode i njihovih efekata kako na prihode od oporezivanja duvana i duvanskih proizvoda tako i na javno zdravstvo. U 2023. godini istraživački fokus tima je na ulozi politika oporezivanja duvana na inicijaciju i prevalenciju pušenja među mladima (na bazi urađenih GYTS studija).
Pored rezultata istraživanja pomenutog projekta, na događaju će biti održane i prezentacija o medicinskim aspektima pušenja s aspekta javnog zdravlja, zatim aktuelnostima u oblasti kontrole duvana, te napori ka efektivnijim politikama kontrole duvana. Nakon toga je predviđena moderirana diskusija tokom koje želimo da sa svim zainteresovanim akterima u oblasti politika kontrole duvana prodiskutujemo značaj različitih segmenata politika kontrole duvana u Bosni i Hercegovini, odnosno kako da dođemo do društva bez duvana kroz sinhronizaciju politika u oblasti javnog zdravlja i oporezivanja duvana.
Svjetska zdravstvena organizacija 31. maja obilježava Svjetski dan bez duvana. Upotreba duvana i duvanskih proizvoda i dalje je jedan od vodećih globalnih problema u oblasti javnog zdravlja. Uprkos dobro poznatim štetnim posljedicama pušenja, u zemljama u razvoju je prevalencija pušenja i dalje visoka i predstavlja značajan zdravstveni rizik.
Svake godine, više od osam miliona smrtnih slučajeva izazvano je konzumacijom duvana i duvanskih proizvoda. Gotovo 80 odsto od procijenjene jedne milijarde pušača na svijetu živi u zemljama sa srednjim ili niskim nivoom dohotka, koje ujedno trpe i najteže posljedice bolesti povezanih sa pušenjem, te imaju najveću stopu pušenjem prouzrokovanog mortaliteta. Među regionima, prostor Balkana se na svjetskom nivou izdvaja kao jedan od najproblematičnijih kada je ova zavisnost u pitanju, pri čemu Bosna i Hercegovina ne zaostaje za ovom crnom statistikom. Preko 40 odsto odraslog stanovništva u BiH su svakodnevni pušači prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije, daleko iznad globalnog prosjeka.
Zdravstveni rizici koje donosi korišćenje duvana su uveliko poznati. Uključuju povećanu šansu za nastanak karcionoma pluća, kardio-vaskularnih bolesti, moždanog udara, kao i respiratornih oboljenja. Osim toga, pušenje sa svojim posljedicama bespotrebno povećava pritisak na zdravstveni sistem, zbog čega ispašta cjelokupno stanovništvo.
Pored zdravstvenih problema koje izaziva pušenje, ono ima i značajne negativne ekonomske efekte. Procjena je da na globalnom nivou pušenje stvara troškove za zdravstveni sistem i uzrokuje gubitak proizvodnje od preko hiljadu milijardi američkih dolara. U zemljama u razvoju, pušenje stvara dodatni pritisak na već ranjive zdravstvene sisteme i usporava ekonomski razvoj. U Bosni i Hercegovini, gotovo dvije trećine smrti uzrokovano je bolestima povezanim sa pušenjem, prema podacima iz 2019. godine, dok je više od 5.000 osoba preminulo zbog direktnih posljedica pušenja. Na liječenje pušenjem izazvanih bolesti BiH prema procjeni prosječno troši 831.44 miliona KM godišnje.
Kao jedna od osnovnih metoda za borbu protiv pušenja, uz dokazanu uspješnost, pokazala se poreska politika. Uvođenje akciza na duvanske proizvode, uz njihovo konstantno povećavanje, značajno utiče na smanjenje prevalencije pušenja u populaciji, kao i na odluku pojedinca da uopšte postane pušač. Povećanje cijena cigareta i duvanskih proizvoda instrumentima fiskalne politike posebno se značajno utiče na smanjenje broja pušača u zemljama u razvoju, posebno među mladima.
Prema ranijim istraživanjima Svjetske zdravstvene organizacije, povećanje cijene cigareta od 10 odsto dovodi do pada konzumacije cigareta u obimu od 8 odsto u zemljama u razvoju, dok je u razvijenim zemljama taj procenat dvostruko manji. Ovakve poreske politike posebno su potrebne u našoj, kao i zemljama regiona, koje imaju najniže cijene cigareta u Evropi. Osim pozitivnog zdravstvenog efekta, oporezivanje duvana i duvanskih proizvoda obezbjeđuje sredstva potrebna za programe borbe protiv upotrebe duvana i kontrolu pušenja.
Tim istraživača sa Univerziteta u Banjaluci od 2018. godine aktivno provodi istraživanja o efikasnosti poreskih politika u borbi protiv pušenja, u saradnji sa međunarodnim partnerima. Tim je ostvario zapažene naučne rezultate na svjetskom nivou, uz dokazivanje efikasnosti politike oporezivanja duvana u BiH. Ipak, naučne rezultate neophodno je implementirati u praksi, naročito u politikama usmjerenim ka smanjenju pušačke populacije u zemlji, zbog čega istraživački tim sarađuje sa brojnim domaćim i inostranim partnerima koji se bave borbom protiv pušenja. Jedan od njih je i Komitet za međunarodnu razmjenu studenata medicine RS - Samsic, koja redovno provodi aktivnosti na promociji prestanka pušenja i podizanju svijesti o ovoj temi u domaćoj javnosti.
Zajedno, pozivamo domaću javnost i kreatore politika da se snažnije uhvate u koštac sa ovim značajnim zdravstvenim problemom, kako bi se smanjio broj pušača u zemlji, te kako kao društvo ne bismo prednjačili na globalnom nivou u ovoj negativnoj pojavi.
