BRISEL - Sjever Evrope će se uskoro boriti sa poplavama i požarima, čak i sa zagrijevanjem, a jug sa sušom, vrućinom u gradovima i drastičnim padom poljoprivrede, koje će ozbiljno ugroziti ekonomiju Evropske unije, prenosi najnovija istraživanje list Politiko.

To uključuje više od 100 naučnih radova, intervjua sa naučnicima iz oblasti klime i procurjelog nacrta sljedećeg izveštaja UN-ovog Međuvladinog odbora za klimatske promene (IPC), studije na 4.200 stranica koja je najnaprednija nauka dosadašnje ispitivanje uticaja klimatskih promjena na naš svijet.

Nacrt izveštaja IPC - koji treba da bude objavljen sljedeće godine - predviđa divljanje klimatskih promjena, posebno u siromašnim zemljama.

Vodeći svjetski naučnici o klimi upozoravaju da milijarde ljudi rizikuju hroničnu nestašicu vode, da će desetine miliona ljudi biti izloženi gladi, a mjesta u blizini ekvatora doživjeće neodrživu vrućinu, ukoliko se ne preduzmu koraci za izgradnju odbrane od klimatskih šokova i brzo smanjenje emisija gasova.

To što će negdje drugdje biti gore ne znači da je Evropa bezbjedna, navodi Politiko.

„Čitava evropska populacija još uvek nema dobro razumijevanje za ovo”, rekao je Pirs Forster, direktor Prisli međunarodnog klimatskog centra pri Univerzitetu u Lidsu. „Oni ne znaju kako će klimatske promjene lično uticati na njih.” Forster, koji je vodeći autor u dijelu izvještaja IPC-a.

EU procjenjuje da je tokom vrućine 2003. godine umrlo oko 80.000 ljudi. Najnovija istraživanja pokazuju da će takvih ljeta biti uznemirujuće mnogo, piše Politiko.

List navodi da, prema naučnicima, vrućina bukvalno izluđuje. Italijanski istraživaci otkrili su snažnu vezu između psihijatrijskih hitnih slučajeva i dnevne temperature. Samoubistva su se udvostručila u Moskvi tokom toplotnog talasa 2010. U Madridu, slučajevi porodičnog nasilja i ubistva žena od strane partnera skaču kada temperatura pređe 34 stepena.

Vruće noći donose klimatsku nesanicu.

Politiko upozorava da ne pomažemo sebi, jer je veći deo Evropljana svoje domove napravio u džinovskim betonskim loncima koji koncentrišu toplotu, te da su gradovi za 5 do 10 stepeni topliji od okolnih krajeva. Na jugu će, piše list, doći do najvećih porasta.

U Rimu i drugim mediteranskim gradovima vrućina će postati toliko intenzivna da tradicionalni arhitektonski sistemi koji se oslanjaju na prirodnu ventilaciju više neće funkcionisati .

List upozorava da je, takođe, Evropa sve starija i ranjivija, a starije osobe izložene su velikom riziku da umru od toplotnog stresa i toplotnog udara.

Stara tijela se troše toplotom, čineći ih podložnijim astmi ili kardiovaskularnim i respiratornim bolestima.

Pri nižim porastima temperature, opasnost je koncentrisana u Južnoj i Centralnoj Evropi, ali ako zagrijevanje dostigne 3 stepena, 200 miliona Evropljana, ne samo na jugu, već i na sjeveru i u Velikoj Britaniji, živjeće sa velikim rizikom od toplotnog stresa.

Bez brzih promjena u izgrađenom okruženju, EU kaže da bi ekstremne vrućine mogle da ubiju 95.000 Evropljana svake godine - više od 30 puta od trenutne prosječne stope.

Politiko tvrdi da je Evropi suđeno da postane vrući kontinent. Sjeverni Evropljani suočavaju sa manje strmim porastom temperature, ali oni moraju da počnu razmišljati kao južnjaci. Dobra vijest za bar neke evropske poljoprivrednike je da klimatske promjene mogu donijeti toplije zime, duže sezone rasta i više kiše što znači da će dijelovi Evrope, posebno sjever, proizvesti više hrane nego danas.

Za druge dijelove kontinenta, međutim, topliji svijet predstavlja katastrofu. Više geografske širine postaće vlažne, dok će Južna Evropa presušiti.

Očekuje se da će suše biti sve češće i ekstremnije. Nacrt IPC-a u južnoj Evropi upozorava da će više od trećine stanovništva imati manje vode nego što im je potrebno. Ako temperature porastu za 3 stepena, regioni koji pate od suše u Evropi mogu se udvostručiti sa 13 na 26 procenata.

Najteže će biti pogođena područja koja se graniče sa Mediteranom, s tim što će se udio zemljišta koji redovno doživljava sušu povećati sa 28 na 49 procenata u najekstremnijim slučajevima. Neki dijelovi Pirinejskog poluostrva mogli bi biti sušni svake godine više od sedam mjeseci.

Gubitak kiše otežaće uzgoj mnogih osnovnih usjeva u Južnoj Evropi, a tradicionalni usjevi ići će na Sjever. Prinosi pšenice u Južnoj Evropi - gde su je uzastopne civilizacije gajile hiljadama godina - padaće za 12 posto, dok će na sjeveru rasti 5 posto.

Čak i na 1,5 stepeni zagrijevanja biće gotovo nemoguće uzgajati kukuruz u većem dijelu Španije, Francuske, Italije i Balkana bez navodnjavanja. U kulturnoj katastrofi za Italiju, najbolji paradajz jednog dana mogao bi biti njemački.

Klimatske promjene mogle bi biti kriza javnog zdravlja u budućnosti i povratka bolesti poput malarije i virusa zapadnog Nila, upozorava se u istraživanju koje je sproveo Politiko.

​Srna / Glas Srpske