Akcionarsko društvo za proizvodnju i remont ,,Orao”, preduzeće koje je nakon rata preselilo iz Rajlovca u Bijeljinu, u ovoj godini obilježiće 77 godina rada i postojanja. Punih 27 godina ovo preduzeće, sa oko 345 radnika, uspješno posluje u Bijeljini.

Na početku razgovora za ,,Semberske novine” direktor  ,,Orla” Mladen Stojanović, koji se nalazi na čelu do sada najmlađeg rukovodstva ,,Orla”,  ističe da se pandemija virusa korona negativno odrazila na sve sfere industrijskog poslovanja, a posebno negativan trag ostavila je u oblasti vazduhoplovstva.

-Sretna okolnost za ,,Orao” je u tome što je ovo preduzeće u proteklih 77 godina bilo projektovano i osposobljeno za potrebe vojnog vazduhoplovstva. Ovo preduzeće je i osnovano za potrebe obezbjeđenja resursa vazduhoplovnih motora za tadašnju JNA, a trenutno je oslonac za obezbjeđenje plovidbenosti vazduhoplova za potrebe Vojske Srbije. Naša bratska firma, Vazduhoplovni zavod ,,Moma Stanojlović” radi remont komponenti za vazduhoplove, ali, ne radi remont vazduhoplovnih motora. To je primarno naš zadatak i naša obaveza. Mi oko pedeset odsto prihoda obezbjeđujemo kroz poslovne ugovore sa Vojskom Srbije, poštujući sve pravne i normativne akte. Za svaki posao sa Srbijom obezbjeđujemo neophodne propisane dozvole. Sve je transparentno, javno i u skladu sa zakonom. Za ostalih pedeset odsto prihoda se snalazimo, jer smo u međuvremenu izgradili međusobno povjerenje sa inostranim kupcima. Što se tiče remonta ,,Viper” motora, trenutno smo lider u svijetu. Radimo za potrebe ratnog vazduhoplovstva Indije, indirektno za potrebe RV Italije, ali i remont motora za potrebe UAR. Radili smo ranije za potrebe RV Perua. Generalno, osim ,,Orla”  postoji mala i uska konkurencija u svijetu, koja nije, kako po nivou opremljenosti, tako ni po  nivouspremnosti,  konkurentna ,,Orlu” na svjetskom tržištu, sem u Italiji”.

Stojanović kaže da, osim Radne jedinice ,,Remont”, čija je primarna djelatnost remont  vazduhoplovnih motora i komponenti za motore, ,,Orao” je, za potrebe Vojske Srbije,  uključen i u sve elemente održavanja vazduhoplova.


-U svim vazduhoplovstvima svijeta, prvi i drugi stepen održavanja rade korisnici, dok treći stepen obavljaju remontne organizacije. Tako je ,,Orao”, za potrebe Vojske Srbije, potpuno uključen u prvom, drugom i trećem stepenu održavanja. Druga naša Radna jedinica ,,Proizvodnja” proizvodi rezervne dijelove koji su neophodni za izvršenje generalnog remonta, primarno za generalni remont motora ,,Viper”. Osim toga, ova radna jedinica izrađuje specijalne alate, uređaje koji su neophodni kao podrška u remontnom procesu. S obzirom na to da kapaciteti Radne jedinice ,,Proizvodnja” prevazilaze potrebe remonta, mi smo sve svoje slobodne kapacitete u proizvodnji ,,stavili na raspolaganje” potrebama drugih kupaca. Te ,,druge” kupce dijelimo, takođe, na dvije kategorije, na one iz oblasti vazduhoplovstva i “ostale” kupce iz oblasti autoindustrije i drugih oblasti industrije. Naš pretežni cilj je da pronađemo dovoljno posla u vazduhoplovnoj branši, jer su u proizvodnji za vazduhoplovstvo puno strožiji kriterijumi, koriste se specifičniji materijali i tehnologije. Cijena rada je puno veća i skuplja nego u bilo kojoj drugoj industriji. Mi smo svjesni činjenice da nemamo konkurenciju na prostorima bivše Jugoslavije i držimo se toga da nam je primarni cilj da opstanemo u vazduhoplovstvu i da svoja specifična znanja i tehnologije primijenimo i u civilnom vazduhoplovstvu. Imali smo ranije uspješnu saradnju sa renomiranim svjetskim kompanijama. Proizvodili smo rezervne dijelove za velike firme iz civilnog sektora, među kojima je bila i ,,Pratt&Whiney“ iz Kanade, odnosno njihove radne jedinice u Poljskoj. Taj proces implementacije proizvoda je standardizovan i precizan, jer je riječ o kompleksnom tržištu. Samo uz maksimalno poštovanje kvaliteta i rokova, te uz povoljnu cijenu možemo aplicirati za poslove na tom tržištu. Do pojave pandemije virusa korona imali smo zamah na tom tržištu i stigli smo do značajnih ugovora, ali je korona na civilnom vazduhoplovnom tržištu ostavila velike posljedice, jer je skoro pola godine avio - saobraćaj bio blokiran. S nestrpljenjem iščekujemo završetak pandemije, kako bismo ponovo pronašli nove kooperante u oblasti civilnog vazduhoplovstva. Mi možemo opstati samo povećanjem prihoda i stalnom borbom na tržištu, odnosno pronalaženjem novih poslova. Ova Uprava mora otkriti svaku mogućnost i iskoristiti sav potencijal kojim raspolažemo. Konkurencija u auto – industriji je velika, jer se stvaraju novi veliki sistemi koji pretežno rade za auto – industriju, kako u Srbiji, tako i u BiH”, napominje Stojanović.


 
Što se tiče treće Radne jedinice ,,Laboratorija”, Stojanović kaže da ona ima direktni ugovor sa Republičkim zavodom za standardizaciju i metrologiju.
 
-,,Orao” je jedan od osnivača tog zavoda i radio je na izradi zaklonske metrologije. Do sada smo imali, uslovno govoreći, monopol u toj oblasti. S obzirom da se zakonski okviri u Evropskoj uniji  mijenjaju i uvode se neki novi standardi, da bismo opstali u toj oblasti, mi konstantno moramo biti u procesu standardizacije i uvođenja novih standarda. Akreditovani smo kao ovlaštena metrološka laboratorija na nivou Bosne i Hercegovine i trenutno uvodimo standard 17.000 : 20”, kaže Stojanović, ističući da će ,,Orao” i ubuduće biti lider i  u ovoj oblasti, računajući na  kvalitet svojih usluga.
 
U oblasti smanjenja troškova, direktor Stojanović kaže da je na početku godine bilo oko 400 zaposlenih radnika, ali je u međuvremenu osmišljen modus za racionalizaciju broja zaposlenih, kako bi se smanjili troškovi poslovanja. Izrađen je program socijalnog zbrinjavanja koji podrazumijeva  odlazak u ,,stimulativnu” penziju.
 
-Trenutno ,,Orao” ima 345 radnika. Mi ćemo nakon osam mjeseci osjetiti benefite tog smanjenja broja zaposlenih. Svi koji su otišli iz ,,Orla”, otišli su s osmijehom na licu, odnosno niko nije oštećen”, kaže Stojanović.
 


U međuvremenu je u radni odnos primljeno novih devet radnika, mašinskih i elektroinženjera, elektromehaničara i mašinskih tehničara.

Semberija info