Vaskrs – praznik nad praznicima: Jaje je simbol prirode i obnavljanja života
Vaskrs u hrišćanstvu je najradosniji dan, jer je toga dana iz mrtvih vaskrsnuo Isus Hristos, tvorac hrišćanske vjeroispovijesti i novog pogleda na svijet.
Vaskrs je najveći hrišćanski praznik i smatra se praznikom nad praznicima, jer je toga dana, po učenju hrišćanske crkve, Gospod Isus Hristos pobijedio smrt i vaskrsnuo iz mrtvih. Naime, po jevanđeljskom učenju, Isus Hristos je izdahnuo na krstu na jevrejski dan spremanja koji hrišćani svetkuju kao Veliki petak.
Inače, čitava sedmica pred Vaskrs se naziva Velika hefta. Kako pravoslavna crkva uči, velika hefta je dobila taj naziv po tome što je u ove dane Isus Hristos izvršio svoja velika djela, uništio smrt, pobijedio grijeh i skinuo prokletstvo sa ljudskog roda, otvorivši mu put u raj.
Sedmica nakon Vaskrsa često se naziva „bijela hefta" (sedmica), što znači da se u toku sedmice jede mrsno jelo, čak i srijedom i petkom, kada se u normalnim uslovima posti. Negdje se ova sedmica naziva još i „trapavom“ sedmicom, odnosno ova sedmica po Vaskrsu se naziva i Tomina sedmica (nedjelja), a dobila je ovaj naziv po biblijskom učenju, jer se vaskrsnuvši Isus Hristos javio svojim učenicima, ušavši kroz zatvorena vrata, dvanaestorici apostola, koji su oplakivali njegovu smrt. Međutim, tu nije bio prisutan apostol Tomo, pa kada su mu apostoli saopštili da se Isus Hristos njima javio, on im nije povjerovao, te mu je zbog toga ostao naziv „nevjerni Toma“. Te riječi se u prenesenom značenju i danas koriste.
Za najveći hrišćanski praznik vezani su vrlo lijepi i raznoliki običaji, kao što je šaranje i farbanje uskršnjih jaja, darivanje šarenih jaja, takmičenje čije je jaje jače, odnosno ljepše oslikano.
Jaje je simbol prirode i obnavljanja života, i zato se jajetu daje toliki značaj u vrijeme vaskršnjih praznika.
Šaranje jaja nekada se obavljalo „šarajicom“, metalnom cjevčicom, koja se umakala u rastopljeni vosak. Po jajetu su oslikavane razne figure i simboli. U narodu je zadržano vjerovanje da su najzdravija jaja koja se farbaju u lukovini i koja nakon toga dobiju neobičnu crvenu boju. Ipak, u moderna vremena preovlađuje farbanje vještačkim bojama. I dan – danas, običaj je u većini semberskih sela, da se djeca obavezno darivaju šarenim vaskršnjim jajima. Jaje koje se čuva godinu dana, sve do narednog Vaskrsa, u narodu je poznato kao „čuvarkuća“.
Semberija info - Lj. Ljubojević
Vaskrs je najveći hrišćanski praznik i smatra se praznikom nad praznicima, jer je toga dana, po učenju hrišćanske crkve, Gospod Isus Hristos pobijedio smrt i vaskrsnuo iz mrtvih. Naime, po jevanđeljskom učenju, Isus Hristos je izdahnuo na krstu na jevrejski dan spremanja koji hrišćani svetkuju kao Veliki petak.
Inače, čitava sedmica pred Vaskrs se naziva Velika hefta. Kako pravoslavna crkva uči, velika hefta je dobila taj naziv po tome što je u ove dane Isus Hristos izvršio svoja velika djela, uništio smrt, pobijedio grijeh i skinuo prokletstvo sa ljudskog roda, otvorivši mu put u raj.
Sedmica nakon Vaskrsa često se naziva „bijela hefta" (sedmica), što znači da se u toku sedmice jede mrsno jelo, čak i srijedom i petkom, kada se u normalnim uslovima posti. Negdje se ova sedmica naziva još i „trapavom“ sedmicom, odnosno ova sedmica po Vaskrsu se naziva i Tomina sedmica (nedjelja), a dobila je ovaj naziv po biblijskom učenju, jer se vaskrsnuvši Isus Hristos javio svojim učenicima, ušavši kroz zatvorena vrata, dvanaestorici apostola, koji su oplakivali njegovu smrt. Međutim, tu nije bio prisutan apostol Tomo, pa kada su mu apostoli saopštili da se Isus Hristos njima javio, on im nije povjerovao, te mu je zbog toga ostao naziv „nevjerni Toma“. Te riječi se u prenesenom značenju i danas koriste.
Za najveći hrišćanski praznik vezani su vrlo lijepi i raznoliki običaji, kao što je šaranje i farbanje uskršnjih jaja, darivanje šarenih jaja, takmičenje čije je jaje jače, odnosno ljepše oslikano.
Jaje je simbol prirode i obnavljanja života, i zato se jajetu daje toliki značaj u vrijeme vaskršnjih praznika.
Šaranje jaja nekada se obavljalo „šarajicom“, metalnom cjevčicom, koja se umakala u rastopljeni vosak. Po jajetu su oslikavane razne figure i simboli. U narodu je zadržano vjerovanje da su najzdravija jaja koja se farbaju u lukovini i koja nakon toga dobiju neobičnu crvenu boju. Ipak, u moderna vremena preovlađuje farbanje vještačkim bojama. I dan – danas, običaj je u većini semberskih sela, da se djeca obavezno darivaju šarenim vaskršnjim jajima. Jaje koje se čuva godinu dana, sve do narednog Vaskrsa, u narodu je poznato kao „čuvarkuća“.
Semberija info - Lj. Ljubojević
