DR DRAGANA LEJIĆ-MILOVANOVIĆ: ZADOVOLjSTVO JE KAD NEKOM SPASITE ŽIVOT
DR DRAGANA LEJIĆ-MILOVANOVIĆ: ZADOVOLjSTVO JE KAD NEKOM SPASITE ŽIVOT
Bez obzira na činjenicu da je anesteziolog od izuzetnog značaja u operacionoj sali i da bez njega nije moguće izvesti operaciju, ipak, su u javnosti ovi ljekari ,,poznatiji” kao ,,ljekari u sjeni”. Manje je poznata činjenica da su anesteziolozi veoma bitni i u dijagnostičkim i terapeutskim procedurama, a njihova struka je od izuzetne važnosti u odjeljenjima za intenzivnu njegu. Anesteziolog pacijenta, narodnim jezikom rečeno, uspavljuje prije hiruške intervencije, ali i ,,vraća u život” kad su u pitanju reanimacije. Specijalista anestezije i reanimacije u bolnici ,,Sveti vračevi” dr Dragana Lejić-Milovanović, za ,,Semberske novine’’, govori o ovom ,,neupadljivom”, a izuzetno stresnom poslu.
Kakva je ,,uloga”, odnosno, posao anesteziologa u zdravstvenim ustanovama?
-Anesteziolog je prisutan u brojnim terapijskim i dijagnostičkim procedurama. Prvenstveno se bavimo anestezijom, što, prije svega, podrazumijeva, preanesteziološku procjenu, koju obavljamo u našoj ambulanti. Uključeni smo u predoperativnu pripremu pacijenata, dajemo anestezije za operacije i vršimo nadzor i liječenje operisanih pacijenata koliko je to potrebno. To nekada traje jedan čas postoperativno, a nekada i danima. Prije operacije, procjenom i pripremom, procjenjujemo rizik i trudimo se da ga svedemo na najmanju mjeru. Nekada, ako pacijent ima brojna pridružena oboljenja, rizik prevazilazi korist koju donosi operativno liječenje i to se pacijentu jasno kaže. Rizik je nekad minimalan, ali uvijek postoji. U našoj bolnici imamo šest anesteziologa, a ljekara, koji se bave operativnim liječenjem je blizu 30. Mi dajemo anestezije za sve operacije koje naše kolege obavljaju, a pored toga, ansteziolozi se bave i liječenjem kritično oboljelih pacijenata. To vrlo često nisu hiruški pacijenti, već pacijenti koji imaju razna internistička, pulmološka ili neurološka oboljenja i u određenom trenutku njihovo stanje postane toliko teško da zahtijeva liječenje u JIL (Jedinica intenzivnog liječenja) i to je naš posao. Naša obaveza su i reanimacije, tj. kada bilo kom pacijentu, počev od novorođenčadi, često i prematrusa (prijevremeno rođena beba) od 700 grama, pa sve do baka i deka, pozli, kada im prijeti prestanak rada srca i disanja, ili se taj prestanak i desi, zove se ansteziološka ekipa. U određenim vidovima anestezije, uz obavezno prisustvo anesteziologa, obavljaju se i brojne dijagnostičke procedure, kao što su kolonoskopije, gastroskopije, ginekološke intervencije i bronhoskopije. Anesteziolozi se, takođe, bave i terapijom bola, počev od obezboljavanja u porođaju, pa sve do liječenja karcinomskog bola. Za to se nekad koriste lijekovi, a nekada određene vrste regionalnih tehnika.
S obzirom da o ovoj kompleksnoj grani medicine govorite u vrijeme pandemije virusa korona, ne možemo, a da ne pojasnimo, koji je zadatak anesteziologa, ukoliko je potrebno liječenje zaraženog pacijenta?
-Kovid19 je oboljenje koje u određenom, na sreću, malom procentu, dovodi do ozbiljne obostrane upale pluća sa slabošću respioratorne fukncije. Takvi pacijenti zahtijevaju liječenje u JIL i neki oblik respiratorne podrške, nekada samo kiseonik, ili neinvazivnu mehaničku ventilaciju, a nekada je njihovo stanje toliko ozbiljno da se moraju sedirati (stavlja im se cijev za disanje i priključuju se na aparat za mehaničku ventilaciju, tzv. respirator). Taj posao u JIL je posao anesteziologa. Kod tih pacijenta se često ne radi samo o respiratornom problemu. Takvi pacijenti uglavnom imaju pridružena oboljenja. Tokom boravka u JIL možete da očekujete razvoj komplikacija, a one su češće, što je pacijent duže na respiratoru. Sve su to izazovi za nas. U našoj bolnici smo već na samom početku epidemije, zajedno, sa našim kliničkim farmakologom dr Sanjom Milovanović i infektologom dr Aleksandrom Radojčić, napravili jasne dijagnostičke i terapijske protokole, koji su u skladu sa zvaničnim protokolima i po njima postupamo.
Zaštitna oprema je neophodna, ukoliko radite sa pacijentima koji su zaraženi ili postoji sumnja da su pozitivni na virus. Bili ste u situaciji da radite u skafanderu, odnosno pod punom zaštitnom opremom. Koliko to otežava, ionako odgovoran posao?
-Sigurno da otežava. Kada ulaze u Kovid JIL, i ljekari i sestre moraju biti adekvatno zaštićeni. To, pored skafandera, podrazumijeva i partikularne maske, zaštitne naočare, vizire, kape, kaljače, dva para rukavica. Pod svom tom opremom ponekad nije lako ni disati, a kamoli raditi, ali kada znate da je sve to radi vaše lične zaštite, jedino što vam preostaje da se prilagodite, skoncentrišete na posao i date sve od sebe da taj posao uradite najbolje što možete. Prvi ulazak u Kovid JIL je svakome od nas bio stresan. Sigurno da je kod svakog bio prisutan strah i za ličnu bezbjednost, ali već drugi ili treći put, više o tome ne razmišljate, oprema vas štiti, vaš posao je da pomognete pacijentu i to i radite. Smjene u kojima je organizovan rad u Kovid JIL su značajno kraće, nego u običnim JIL, i traju po četiri sata, upravo iz razloga otežanog rada pod zaštitnom opremom. Dok ste u Kovid JIL, ne možete da pijete, jedete, idete u toalet, pa čak ni da se počešete.
Anesteziolog je neophodan u operacionoj sali, ali izlaskom iz nje, odgovornost ne prestaje, jer se posao anesteziloga nastavlja u jedinicama za intenzivne terapije. U te jedinice nije dozvoljen pristup trećim licima, što samo po sebi govori o težini i riziku posla, jer je neminovno da ponekad dolazi do smrtnog ishoda. Saopštiti to porodici, stres je i za Vas.
-Rad u JIL podrazumijeva rad sa najtežim bolesnicima. Nekada su to hiruški bolesnici čije je liječenje u JIL samo nastavak nakon završenog operativnog zahvata, a nekada se radi o internističkim ili pulmološkim pacijentima. Naravno da je i smrtni ishod ono što se ponekad dešava. Date sve od sebe, danima se borite za pacijenta, nekada u dežurstvu po čitav dan i noć, i na kraju, pacijent podlegne. To nam je svima uvijek stres, i sigurno se svako od nas u takvim momentima osjeća neuspješnim i tužnim. Na smrt se čovjek teško može navići. Najsrećniji smo kada porodici možemo saopštiti dobre vijesti i kada pacijenta ispratimo iz JIL na odjeljenje, a još srećniji kada čujemo da je taj pacijent otišao kući.
Koliko je neophodan timski rad i povjerenje između medicinskih radnika i pacijenata, kada govorimo o anesteziji?
-Svi se mi u radu oslanjamo jedni na druge. Anesteziološki tim čine anesteziolog i anestetičari i svakodnevno blisko sarađujemo. Pacijent je treća karika tog lanca. Podaci koje nam pacijent daje o sebi, značajno nas usmjeravaju u radu i zato je veoma važno da pacijent ima povjerenja u anesteziologa, da sarađuje tokom procedura i da ne skriva podatke o zdravstvenom stanju, jer to ponekad može imati teške posljedice. Na kraju, moram da se osvrnem na ono ,,ljekari iz sjene”, jer sigurno je da jesmo u sjeni. Naši najteži pacijenti danima leže kod nas u JIL, svakodnevno se borite za njihov život, ali njihovo stanje je takvo da nas se, kad sve prođe i ne sjećaju. Ali, to sigurno ne umanjuje naš značaj i osjećaj ogromnog zadovoljstva da ste nekom spasili život. Takođe, pacijenti ne dolaze u bolnicu da bi primili anesteziju, već da da bi se operisali. Ali, svi znamo da se to bez anstezije ne može uraditi, kao i bez drugih članova tima, jer u medicini malo šta može da uradi jedan čovjek.
Semberija info (O.Stjepanović)
Bez obzira na činjenicu da je anesteziolog od izuzetnog značaja u operacionoj sali i da bez njega nije moguće izvesti operaciju, ipak, su u javnosti ovi ljekari ,,poznatiji” kao ,,ljekari u sjeni”. Manje je poznata činjenica da su anesteziolozi veoma bitni i u dijagnostičkim i terapeutskim procedurama, a njihova struka je od izuzetne važnosti u odjeljenjima za intenzivnu njegu. Anesteziolog pacijenta, narodnim jezikom rečeno, uspavljuje prije hiruške intervencije, ali i ,,vraća u život” kad su u pitanju reanimacije. Specijalista anestezije i reanimacije u bolnici ,,Sveti vračevi” dr Dragana Lejić-Milovanović, za ,,Semberske novine’’, govori o ovom ,,neupadljivom”, a izuzetno stresnom poslu.
Kakva je ,,uloga”, odnosno, posao anesteziologa u zdravstvenim ustanovama?
-Anesteziolog je prisutan u brojnim terapijskim i dijagnostičkim procedurama. Prvenstveno se bavimo anestezijom, što, prije svega, podrazumijeva, preanesteziološku procjenu, koju obavljamo u našoj ambulanti. Uključeni smo u predoperativnu pripremu pacijenata, dajemo anestezije za operacije i vršimo nadzor i liječenje operisanih pacijenata koliko je to potrebno. To nekada traje jedan čas postoperativno, a nekada i danima. Prije operacije, procjenom i pripremom, procjenjujemo rizik i trudimo se da ga svedemo na najmanju mjeru. Nekada, ako pacijent ima brojna pridružena oboljenja, rizik prevazilazi korist koju donosi operativno liječenje i to se pacijentu jasno kaže. Rizik je nekad minimalan, ali uvijek postoji. U našoj bolnici imamo šest anesteziologa, a ljekara, koji se bave operativnim liječenjem je blizu 30. Mi dajemo anestezije za sve operacije koje naše kolege obavljaju, a pored toga, ansteziolozi se bave i liječenjem kritično oboljelih pacijenata. To vrlo često nisu hiruški pacijenti, već pacijenti koji imaju razna internistička, pulmološka ili neurološka oboljenja i u određenom trenutku njihovo stanje postane toliko teško da zahtijeva liječenje u JIL (Jedinica intenzivnog liječenja) i to je naš posao. Naša obaveza su i reanimacije, tj. kada bilo kom pacijentu, počev od novorođenčadi, često i prematrusa (prijevremeno rođena beba) od 700 grama, pa sve do baka i deka, pozli, kada im prijeti prestanak rada srca i disanja, ili se taj prestanak i desi, zove se ansteziološka ekipa. U određenim vidovima anestezije, uz obavezno prisustvo anesteziologa, obavljaju se i brojne dijagnostičke procedure, kao što su kolonoskopije, gastroskopije, ginekološke intervencije i bronhoskopije. Anesteziolozi se, takođe, bave i terapijom bola, počev od obezboljavanja u porođaju, pa sve do liječenja karcinomskog bola. Za to se nekad koriste lijekovi, a nekada određene vrste regionalnih tehnika.
S obzirom da o ovoj kompleksnoj grani medicine govorite u vrijeme pandemije virusa korona, ne možemo, a da ne pojasnimo, koji je zadatak anesteziologa, ukoliko je potrebno liječenje zaraženog pacijenta?
-Kovid19 je oboljenje koje u određenom, na sreću, malom procentu, dovodi do ozbiljne obostrane upale pluća sa slabošću respioratorne fukncije. Takvi pacijenti zahtijevaju liječenje u JIL i neki oblik respiratorne podrške, nekada samo kiseonik, ili neinvazivnu mehaničku ventilaciju, a nekada je njihovo stanje toliko ozbiljno da se moraju sedirati (stavlja im se cijev za disanje i priključuju se na aparat za mehaničku ventilaciju, tzv. respirator). Taj posao u JIL je posao anesteziologa. Kod tih pacijenta se često ne radi samo o respiratornom problemu. Takvi pacijenti uglavnom imaju pridružena oboljenja. Tokom boravka u JIL možete da očekujete razvoj komplikacija, a one su češće, što je pacijent duže na respiratoru. Sve su to izazovi za nas. U našoj bolnici smo već na samom početku epidemije, zajedno, sa našim kliničkim farmakologom dr Sanjom Milovanović i infektologom dr Aleksandrom Radojčić, napravili jasne dijagnostičke i terapijske protokole, koji su u skladu sa zvaničnim protokolima i po njima postupamo.
Zaštitna oprema je neophodna, ukoliko radite sa pacijentima koji su zaraženi ili postoji sumnja da su pozitivni na virus. Bili ste u situaciji da radite u skafanderu, odnosno pod punom zaštitnom opremom. Koliko to otežava, ionako odgovoran posao?
-Sigurno da otežava. Kada ulaze u Kovid JIL, i ljekari i sestre moraju biti adekvatno zaštićeni. To, pored skafandera, podrazumijeva i partikularne maske, zaštitne naočare, vizire, kape, kaljače, dva para rukavica. Pod svom tom opremom ponekad nije lako ni disati, a kamoli raditi, ali kada znate da je sve to radi vaše lične zaštite, jedino što vam preostaje da se prilagodite, skoncentrišete na posao i date sve od sebe da taj posao uradite najbolje što možete. Prvi ulazak u Kovid JIL je svakome od nas bio stresan. Sigurno da je kod svakog bio prisutan strah i za ličnu bezbjednost, ali već drugi ili treći put, više o tome ne razmišljate, oprema vas štiti, vaš posao je da pomognete pacijentu i to i radite. Smjene u kojima je organizovan rad u Kovid JIL su značajno kraće, nego u običnim JIL, i traju po četiri sata, upravo iz razloga otežanog rada pod zaštitnom opremom. Dok ste u Kovid JIL, ne možete da pijete, jedete, idete u toalet, pa čak ni da se počešete.
Anesteziolog je neophodan u operacionoj sali, ali izlaskom iz nje, odgovornost ne prestaje, jer se posao anesteziloga nastavlja u jedinicama za intenzivne terapije. U te jedinice nije dozvoljen pristup trećim licima, što samo po sebi govori o težini i riziku posla, jer je neminovno da ponekad dolazi do smrtnog ishoda. Saopštiti to porodici, stres je i za Vas.
-Rad u JIL podrazumijeva rad sa najtežim bolesnicima. Nekada su to hiruški bolesnici čije je liječenje u JIL samo nastavak nakon završenog operativnog zahvata, a nekada se radi o internističkim ili pulmološkim pacijentima. Naravno da je i smrtni ishod ono što se ponekad dešava. Date sve od sebe, danima se borite za pacijenta, nekada u dežurstvu po čitav dan i noć, i na kraju, pacijent podlegne. To nam je svima uvijek stres, i sigurno se svako od nas u takvim momentima osjeća neuspješnim i tužnim. Na smrt se čovjek teško može navići. Najsrećniji smo kada porodici možemo saopštiti dobre vijesti i kada pacijenta ispratimo iz JIL na odjeljenje, a još srećniji kada čujemo da je taj pacijent otišao kući.
Koliko je neophodan timski rad i povjerenje između medicinskih radnika i pacijenata, kada govorimo o anesteziji?
-Svi se mi u radu oslanjamo jedni na druge. Anesteziološki tim čine anesteziolog i anestetičari i svakodnevno blisko sarađujemo. Pacijent je treća karika tog lanca. Podaci koje nam pacijent daje o sebi, značajno nas usmjeravaju u radu i zato je veoma važno da pacijent ima povjerenja u anesteziologa, da sarađuje tokom procedura i da ne skriva podatke o zdravstvenom stanju, jer to ponekad može imati teške posljedice. Na kraju, moram da se osvrnem na ono ,,ljekari iz sjene”, jer sigurno je da jesmo u sjeni. Naši najteži pacijenti danima leže kod nas u JIL, svakodnevno se borite za njihov život, ali njihovo stanje je takvo da nas se, kad sve prođe i ne sjećaju. Ali, to sigurno ne umanjuje naš značaj i osjećaj ogromnog zadovoljstva da ste nekom spasili život. Takođe, pacijenti ne dolaze u bolnicu da bi primili anesteziju, već da da bi se operisali. Ali, svi znamo da se to bez anstezije ne može uraditi, kao i bez drugih članova tima, jer u medicini malo šta može da uradi jedan čovjek.
Semberija info (O.Stjepanović)
