DANAS JE VODOVDAN, VELIKI PRAZNIK - Dan kada se vidi ko je vjera, a ko nevjera
Vidovdan je nepokretni vjerski praznik koga praznuju Srpska pravoslavna crkva i Bugarska pravoslavna crkva 28. juna i jedan od najvećih srpskih praznika. Spada u nepokretne praznike, a po starom kalendaru je 15. juna. Kod Srba je poznat pod nazivom Vidovdan, a kod Bugara Vidovden ili Vidov den.
Značaj Vidovdana za srpski narod proističe iz istorijskih događaja koji su vezani za taj datum. Od svih je najznačajniji Kosovski boj, pogibija kneza Lazara (1371-1389) i tzv. propast Srpskog carstva, pa se tog dana, pored svetog Amosa, od početka XX vijeka slavi i crkveni praznik Svetog velikomučenika kneza Lazara i svetih
srpskih mučenika.
O porijeklu narodnog naziva za ovaj praznik postoji više verzija, ali nijedna nije dokazana, odnosno potvrđena. Po jednoj je ovaj praznik nastavak slavljenja slovenskog paganskog božanstva Svetovida, koji je bio bog obilja i rata i koji je možda bio srpski vrhovni bog. Po drugoj interpretaciji su poštovanje svetog Vida donijeli sa
sobom njemački katolički rudari Sasi, a njihov svetac je prilagođen lokalnom stanovništvu. Međutim, treba imati u vidu da su u Polablju, gdje je, takođe, poštovan Svetovid, njegova svetilišta mahom zamijenjena crkvama posvećenim svetom Vitu.
Po trećoj interpretaciji, i moguće najvjerovatnijoj, u pitanju je ostatak Zapadnog hrišćanstva iz vremena dok je među Srbima bio jači uticaj Rima, nego Carigrada. Vidovdan je fiksni praznik koji Rimokatolička crkva obilježava 15. juna i posvećen je svetom Vidu, a sam kult svetog Vida je bio vrlo jak među južnoslovenskim
rimokatolicima. Na to upućuje istovjetnost u datumu (28. jun je 15. jun po starom kalendaru) i odsustvo kulta ovog ranohrišćanskog svetitelja u pravoslavnom hrišćanstvu.
I danas po katoličkom Jadranskom primorju postoji obilje toponima i hramova koji nose ime svetog Vida, a sveti Vid je i zaštitnik grada Rijeke, koja Vidovdan (15. jun) obilježava kao dan grada.
Potrebno je skrenuti pažnju da zvaničan datum Vidovdana nije 28. jun, već 15. jun, samo što taj 15. jun zbog razlike u kalendaru pada na 28. gregorijanski jun, kao što i Srpska nova godina čiji je zvaničan datum 1. januar pada na 14. januar, jer se SPC pridržava julijanskog, a ne gregorijanskog kalendara.
Po interpretaciji koja se vezuje za tradiciju i mit Kosovskog boja, sudar dviju vojski na Kosovu polju je trebalo da se desi na dan kada treba da se vidi ko je vjera, a ko nevera. Po tom mitu se od tada taj dan naziva Vidovdanom.
Značaj Vidovdana za srpski narod proističe iz istorijskih događaja koji su vezani za taj datum. Od svih je najznačajniji Kosovski boj, pogibija kneza Lazara (1371-1389) i tzv. propast Srpskog carstva, pa se tog dana, pored svetog Amosa, od početka XX vijeka slavi i crkveni praznik Svetog velikomučenika kneza Lazara i svetih
srpskih mučenika.
O porijeklu narodnog naziva za ovaj praznik postoji više verzija, ali nijedna nije dokazana, odnosno potvrđena. Po jednoj je ovaj praznik nastavak slavljenja slovenskog paganskog božanstva Svetovida, koji je bio bog obilja i rata i koji je možda bio srpski vrhovni bog. Po drugoj interpretaciji su poštovanje svetog Vida donijeli sa
sobom njemački katolički rudari Sasi, a njihov svetac je prilagođen lokalnom stanovništvu. Međutim, treba imati u vidu da su u Polablju, gdje je, takođe, poštovan Svetovid, njegova svetilišta mahom zamijenjena crkvama posvećenim svetom Vitu.
Po trećoj interpretaciji, i moguće najvjerovatnijoj, u pitanju je ostatak Zapadnog hrišćanstva iz vremena dok je među Srbima bio jači uticaj Rima, nego Carigrada. Vidovdan je fiksni praznik koji Rimokatolička crkva obilježava 15. juna i posvećen je svetom Vidu, a sam kult svetog Vida je bio vrlo jak među južnoslovenskim
rimokatolicima. Na to upućuje istovjetnost u datumu (28. jun je 15. jun po starom kalendaru) i odsustvo kulta ovog ranohrišćanskog svetitelja u pravoslavnom hrišćanstvu.
I danas po katoličkom Jadranskom primorju postoji obilje toponima i hramova koji nose ime svetog Vida, a sveti Vid je i zaštitnik grada Rijeke, koja Vidovdan (15. jun) obilježava kao dan grada.
Potrebno je skrenuti pažnju da zvaničan datum Vidovdana nije 28. jun, već 15. jun, samo što taj 15. jun zbog razlike u kalendaru pada na 28. gregorijanski jun, kao što i Srpska nova godina čiji je zvaničan datum 1. januar pada na 14. januar, jer se SPC pridržava julijanskog, a ne gregorijanskog kalendara.
Po interpretaciji koja se vezuje za tradiciju i mit Kosovskog boja, sudar dviju vojski na Kosovu polju je trebalo da se desi na dan kada treba da se vidi ko je vjera, a ko nevera. Po tom mitu se od tada taj dan naziva Vidovdanom.
